Hirugarren Sektore Sozialaren Euskal Behatokiak txosten hau aurkeztu du Lehendakaritzan. Euskadiko 10 gizarte-erakundetatik 8k beren zerbitzuak berbideratu edo bazterketaren aurka borrokatzeko ekimenak bertan behera utzi behar izan dituzte, Covid-19-aren ondorioz. Konfinamenduaren ondoriozko arazoak; eten digitalari eta baliabide ekonomikorik ezari lotutakoak, EAEko gizarte-erakundeetan dihardutenen arazo nagusiak.
EAEn kolektibo kalteberenen alde lan egiten duten gizarte-erakundeen % 83,2k Covid-19aren osasun-krisialdian zerbitzu edo jardueretan eragindako aldaketa edo berbideratzea bizi izan dute, eta erakundeen % 81ek jardueraren bat bertan behera utzi edo eten behar izan dute. Gainera, gizarte-erakundeen ia erdiak (% 46) zuzeneko arretako zerbitzuak itxi behar izan ditu, baina erakundeen % 38k jarduera berriak sartu ditu, behar berriei erantzuteko. Hamar erakundetatik zortzik online formatura edo telefono bidezko konpainia-zerbitzura bihurtu dituzte beren zerbitzuak.
Horrek eragin handia izan du herrialdeko pertsona kalteberentzako edo bazterketa-arriskuan daudenentzako laguntzan, eta, ondorioz, hainbat jarduera itxi egin behar izan dira, besteak beste: prestakuntzako eta gizarte-integrazioko jarduera presentzial batzuk; desgaitasunen bat duten pertsonentzako ibilaldiak; haurrentzako kanpamenduak; haur kalteberentzako eskola-indargarria, edo taldeko tailerrak pisuetan, gaixotasun mentala duten pertsonekin.
Hala ondorioztatzen da Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialeko Behatokiak apirilean eginiko eta gaur goizean Elkarrizketa Sozialeko Mahaiaren bileran ezagutzera emandako lagin batetatik; bilera Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialaren Eguna dela-eta egin da, eta bertako burua Iñigo Urkullu lehendakaria izan da. Bilera horretan, Beatriz Artolazabal Eusko Jaurlaritzako Enpleguko eta Gizarte Politiketako sailburua, bere taldearen ordezkaritza nahiko zabala eta hirugarren sektore sozialeko hogei bat ordezkari izan dira.
Osasun-krisiak gizarte-erakundeen antolamenduan bertan izan duen eraginaz gainera, Euskadiko Hirugarren Sektore Sozialeko Behatokiak eginiko txostenean erakundeen zerbitzuen erabiltzaileetan duen eragina ere jaso da.
Eta txostenak ezagutzera eman du hamar erakundetatik 7k (% 68,5) baieztatzen duela gaur egun arreta ematen duten pertsonek konfinamenduak edo deskonfinamenduak eragindako edo larriagotutako arazo psikologikoak dituztela. Besteak beste, honako arazo hauek: gatazkakortasuna, erreferenteen galera, indarkeria-egoeren igoera, kontsumo-egoeren igoera, adoregabezia etab.
3 erakundetatik 2k (% 66,3) diote beren hartzaileek gaur egun eten digitalaren ondoriozko arazoak bizi dituztela, ordenagailurik edo Interneterako konexiorik ez dutelako, edo alfabetizazio digitalarekin zerikusia duten trebetasunik ez dutelako.
Erakundeen % 64,1ek esan du beren hartzaileek, gaur egun, baliabide ekonomikorik eza bizi dutela (enplegu-galera, ezegonkortasun-egoeran eta pobrezia-egoeran zeuden familien egoera larriagotu egin da, botikak ordaintzeko arazoak etab.), eta, datozen hilotan, antzeko ehuneko batek aurreikusten du bere hartzaileek egoera berean jarraitzea.
Egoera horretan, gizarte-erakundeek nabarmendu dute hartzaileek egoera berrietara egokitzeko duten gaitasun handia; hala erresilientzia handia erakusten dute, lehendakariak aipatu duenez, eta egoeraren aurrean erantzun positiboa ematen dute.
Boluntarioak
Halaber nabarmentzekoa da krisiak boluntarioetan eragiten duen ondorioa. Hamar erakunde-gizartetik 7k jarduera kudeatzeko zailtasunak aipatzen dituzte, lan-baldintzetan izan den funtsezko aldaketagatik. % 63k egoeraren ondoriozko arrisku psikosozialak aipatzen ditu (estres-egoerak, neke emozionala…), eta % 60k kontratazio-baldintzetako aldaketak aipatu ditu.
Gizarte-erakundeen erdiak, bestalde, osasun-materialaren falta nabarmendu du gaur egungo kezka adierazteko, eta % 63k, etorkizuneko finantzaketak eragindako ziurgabetasuna.
Se trata de una importante afección en la asistencia a personas vulnerables o en riesgo de exclusión del país que se ha traducido en la clausura, por ejemplo, de actividades presenciales formativas y de integración social; excursiones para personas con discapacidad; campamentos para infancia; refuerzo escolar en infancia vulnerable; clases de castellano necesarias para la integración social de personas migradas; o talleres grupales en pisos con personas con enfermedad mental, entre otras muchas.
Así se desprende de una muestra que ha realizado durante el mes de abril el Observatorio vasco del Tercer Sector Social y que esta mañana se ha dado a conocer en la reunión de la Mesa de Diálogo Social que ha presidido el lehendakari Iñigo Urkullu con motivo del Día del Tercer Sector Social en Euskadi. En dicha reunión también han estado presentes la consejera de Empleo y Políticas Sociales del Gobierno vasco, Beatriz Artolazabal, una amplia representación de su equipo, así como una veintena representantes del Tercer Sector Social.
Además de la incidencia de la crisis sanitaria en la propia organización de las entidades sociales, en el informe elaborado por el Observatorio vasco del Tercer Sector Social también se recoge la afección en las personas usuarias de los servicios de las organizaciones.
Y revela que 7 de cada diez organizaciones (68,5%) afirma que actualmente las personas que atienden están experimentando problemas psicológicos sobrevenidos o agravados por el confinamiento o la desescalada. Problemas como conflictividad, desatención, pérdida de referentes, aumento de situaciones de violencia, aumento de situaciones de consumo, desánimo, etc.
Mientras, 2 de cada 3 organizaciones (66,3%) percibe que sus personas destinatarias están experimentando actualmente problemas derivados de la brecha digital, por no disponer de ordenador o conexión a Internet, o por no tener habilidades relacionadas con la alfabetización digital.
El 64,1% de organizaciones indica que sus personas destinatarias se enfrentan actualmente a la falta de recursos económicos (pérdida de empleo, familias que ya se encontraban en situación de precariedad y pobreza que han visto agravada su situación, problemas para hacer frente al pago de medicinas, etc.) y, de cara a los próximos meses, un porcentaje similar prevé que sus personas destinatarias seguirán en esa misma situación.
Ante esta circunstancia, las entidades sociales han destacado la gran capacidad de adaptación de las personas destinatarias a las nuevas situaciones, demostrando, han señalado al lehendakari, una gran resiliencia y respondiendo de manera positiva a la situación.
Voluntarios
También, destacable el efecto que la crisis está generando entre los y las voluntarias. 7 de cada diez entidades sociales alude a dificultades de gestión de la actividad por el cambio sustancial en las condicionales laborales. Un 63% alude a riesgos psicosociales (situaciones de estrés, desgaste emocional…) derivados de la situación y un 60% destaca los cambios en las condiciones de contratación.
La mitad de las entidades sociales también resalta la falta de material sanitario como una preocupación actual y el 63% la incertidumbre sobre su financiación futura.