Europa eta M8: telelana, genero-berdintasuna, buruko zama eta ordaindu gabeko zainketa-lanak

2022ko Emakumearen Nazioarteko Egunaren inguruko ekitaldiak telelanean, genero-berdintasunean, buru-kargan eta ordaindu gabeko zaintza-lanetan oinarritu ditu Europako Parlamentuak. Bestalde, Europako Batzordeak EB mailako arauak proposatu ditu emakumeen aurkako indarkeriaren eta etxeko indarkeriaren aurka borrokatzeko.

Berdintasuna eta soldata-arrakala. Urtebete da Beijingo Adierazpenaren 25. urteurrena ospatu zela, mundu osoan emakumearen ahalduntzea sustatzeko ebazpena; hala ere, oraindik asko dago egiteko genero-berdintasuna lortze aldera. Europako Genero Berdintasunaren Institutuaren 2020ko indizearen arabera, emakumeen eta gizonen artean dauden aldeei buruzko 2018ko datuetan oinarrituta, EBk 67,9 puntu ditu 100etik, eta, egungo erritmoan, berdintasun osoa lortzeko 60 urte falta dira oraindik.

Genero-berdintasuna EBren sorrerako printzipioetako bat bada ere, eta lan beragatik ordainsari-berdintasunaren printzipioa duela 60 urte baino gehiago sartu bazen ere, EBko emakumeek gizonek baino ia % 15 gutxiago kobratzen dute orduko.

Batzordeak martxoaren 5ean aurkeztu zuen genero-berdintasunerako estrategia: “lan beragatik berdin ordaintzea” da estrategiaren oinarria.

Berdintasuna, telelana eta deskonexiorako eskubidea. Europako Batzordea eta Europako Parlamentua elkarlanean ari dira deskonexiorako eskubidea eta telelanaren inguruan, batez ere emakumeen kasuan, etxetik egindako lanaren joerak eta bilakaera, deskonektatzeko eskubidea eta horrekin lotutako aukerak eta erronkak jorratuz.

Konfinamenduak etxetik egiten den lana areagotu du, eta horrek lan-bizitzaren eta familia-bizitzaren arteko gatazkak eragin ditu. Ordaintzen ez diren zainketa-lan gehienak egiten jarraitzen dute emakumeek, haurrak edo familiako kide nagusiak zaintzea barne.

COVID-19ak eragindako krisiak arlo horretako genero-desberdintasunak larriagotu ditu, eta lana eta familia uztartzeak nabarmen eragiten dio emakumeen osasun mentalari. EBko herrialde gehienetan, emakumeek gehiegizko ordezkaritza dute gutxieneko soldata duten langileen artean, batez ere osasun-sektorean, non presio handia jasan duten.

Maiatzaren 8ko Emakumearen Nazioarteko Eguna dela eta, Europako Parlamentuak genero-berdintasuna, osasun mentala eta ordaindu gabeko zainketa-lana hartu ditu ardatz. Gainera, Parlamentuak Eurobarometroaren Flash inkesta bat argitaratu berri du, emakumeei egindako elkarrizketetan oinarritua eta COVID-19aren pandemiaren ondorioetan zentratua, hainbat ikuspegiren bitartez: Gobernuaren neurriek Europako emakumeen osasun mentalean eta egoera finantzario eta ekonomikoan duten eragina, emakumeen aurkako indarkeria mentalaren eta fisikoaren gorakada, eta emakume horien ustez, gai honi dagokionez, zeintzuk izan beharko liratekeen Europako Parlamentuaren lehentasunak.

Ukrainako egoera oso kontuan hartuta, Oksana Zaboujko idazle ukrainarrak Ukrainako emakume eurodiputatuen eta gerran dauden emakume guztien izenean hitz egin du.

Emakumearen Egunean, Emakumeen aurkako indarkeriaren eta etxeko indarkeriaren aurka borrokatzeko EBrako arauak proposatu ditu Europako Batzordeak. Proposatutako zuzentarauak delitu gisa tipifikatuko du bortxaketa, baimenik eza oinarri hartuta; emakumeen genitalen mutilazioa; eta ziberindarkeria, honako hauek barne hartuta: irudi intimoak baimenik gabe zabaltzea; ziberjazarpena; eta indarkeria eta gorrotoa bultzatzea on line. Arau berriek, halaber, biktimek justiziara jotzeko dituzten aukerak indartzen dituzte, eta estatu kideak bultzatzen dituzte leihatila bakarreko mekanismo bat ezartzera, laguntza eta babes zerbitzu guztiak leku berean egon daitezen.

EBko genero-berdintasunari buruzko urteroko txostenaren 2022ko edizioa ere argitaratu du Europako Batzordeak. 2021ean aurrerapen handiak egin ziren legeriaren ikuspegitik, batez ere ordainsarien gardentasunari eta EBko gutxieneko soldata egokiei buruzko proposamenen bidez.

Halaber, txostenaren arabera, pandemiak neurriz kanpo eragin die emakumeei. 2020an, emakumeen parte-hartzea eskulanean % 0,5 jaitsi zen 2019arekin alderatuta, hamarkada bateko etengabeko gorakadaren ondotik. Emakumeen aurkako indarkeria eta etxeko indarkeria oso zabalduta daude oraindik EBn, eta horiek ere areagotu egin ditu pandemiak, baita on line bidezko indarkeria ere. Txostenean jasotzen denez, emakumeen aurkako indarkeria eta etxeko indarkeria aintzat ez hartzeak kostu bat dauka: 289 milioi euro inguru urtean.

Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak honako hau adierazi du: “Europa emakumeen ondoan egotea nahi dut, babesa eta babesa eskaintzeko. Emakumeen aurkako indarkeria eragotzi, gaitzetsi eta jazarriko duen gizarte bat nahi dut. Justiziaren eta berdintasunaren garaia iritsi da. Horregatik, gaur aldaketa bizkortzeko arau egokiak aurkezten ditugu».

Helena Dalli Berdintasun komisarioak honako hau adierazi du: «Emakumeen aurkako indarkeriak zuzenean urratzen du emakumeen berdintasuna, eta gizartean aurrera egiteko eta lider izateko dugun gaitasunari eragiten dio. Batzordearen xedea eta konpromisoak argiak dira. Gaur, emakumeei zuzendutako indarkeriaren eta etxeko indarkeriaren aurka borrokatzeko lege-proposamen zehatza bultzatu dugu, aldi berean nazioarteko arauak errespetatuz. Proposamen honek aldaketa eragingo die Europako emakumeei eta neskeei».