Nahi dugun eraldaketa digitalerantz

Topaketan zehar, lau aurkezpenek hiru korro sortu zituzten Hirugarren Sektore Sozialetik kezkatzen gaituzten hiru gairen inguruan hitz egiteko.

Aurkezpenak hauek izan ziren:

• Laguntza digitaleko puntuak// Bilboko Udala
• Gizarte-teknologoa, ZainLab// SSI taldea
• Fembloc, lineako indarkeriak// Donestech
• Software librea hirugarren sektorearen eskura// Saregune

Aurkezpen hauetan jaso genuen informazio guztia ondorengo korrotan katalizatzailea izan zen. Jarraian, elkarrizketa-guneetan partekatu ziren gogoeta batzuk bilduko ditugu.

 

Jarraitu pentsatzen: transformazio digitalen ertzetatik egindako hausnarketak

Esku-hartze sozialean lan egiteko orduan, garrantzitsua da desberdintasunak sistemikoak direla ulertzea, eta hainbat faktore gainjarriz eratzen direla, hala nola generoa, etnia eta klase soziala.

• Alde horretatik, eten digitala edo lineako indarkeriak desberdintasun sistemiko horien ondorioak dira kasu askotan.

Beste hausnarketa interesgarri bat indarkeria digitalean modu zabalagoan ulertzea izan zen:

• Pertsonen artean// Genero, sexu-orientazio, klase sozial, etnia edo arraza bat errefusatzeagatik…
• Merkatuek eragindakoa// Horren ondorioa etengabeko bonbardaketa da, eta publizitate-inpaktuetan itzulkin ekonomikoak sortzen dituzten plataformek pertsonen gorputzak eta jokabideak (gazteak zaurgarriagoak dira kasu honetan) kosifikatu eta merkantilizatzen dituzte.
• Enpresek eta erakundeek teknologia erabiltzeko duten proiekzioak eragindakoa// Bitarteko berriak ulertzeko eta eskuratzeko zailtasunak dituzten pertsonek jasaten duten indarkeria.

Gai horietatik abiatuta hobeto ulertu dugu, arlo digitala pertsona askori, bizitza errazagoa egiten ari zaigun arren (horien artean dibertsitate funtzionalak dituzten askori), oraindik ez da probetxuzko tresna izateko aukera beste askorentzat.

 

Zer egin dezakegu? Arazoei buruzko hainbat ideia azaltzen dira:

• Pertsonen arteko indarkeriei dagokienez:

o Digitalaren azpian dagoenari eta pertsonen bilakaerari nola eragiten dion hobeto ulertzen heztea. Tresna digitalen eta beste teknologia batzuk beste erabilera batzuetara proiektatzeko aukera emango digun hezkuntza.

-Gailuak izatea ez da teknologia ulertzea: oinarrizko ulermen-agiria.

-Digitalizazio-prozesuetako aldaketa berriek nola eragiten diguten pentsatzen jarraitzea: zer gertatzen da Adimen Artifizialarekin? Indarkeria areagotu dezake edo arintzen lagun dezake?

o Genero-indarkeriari buruzko prestakuntza ematea arlo digitalaren azpian dagoena ulertzen duten profesionalen aldetik (sexologoak, psikologoak, soziologoak).

-Delitu, mehatxu,… digitalak jazartzea, offlinean prozesatzen den moduan.

• Egiturazko indarkeriei dagokienez

o Diskriminaziorako joera eta bide berriak sor ditzaketen datuak ateratzeko negozio-ereduekin lotuta:

-Software librean oinarritutako sistemak:

• Algoritmo auditagarriekin.
• Pribatutasuna zaintzen duten zerbitzari subirano eta etikoak.
• Autodefentsa digitalari buruzko prestakuntza, kasu bakoitzean jarduten dugun mundu digitalaren inguruan botere eta kontrol handiagoa izateko.

o Erakunde publiko eta pribatuen digitalizazio-ereduekin zerikusia dutenak, non prozesu osoa erabiltzailearen eskuetan dagoen, eraginkortasunerako, kudeaketaren efizientziarako, kostuen murrizketarako eta berrikuntza-aukerak handitzeko bide gisa.

-Orain eta etorkizunean arrakala digitalaren egoeran egongo garen pertsonentzat espazio alternatiboak sortzea etorriko den aldaketa teknologikoagatik. Arlo digitalean izango ditugun azaroak konpontzeko lagunduko diguten pertsonak  izango ditugu.

• Sarbide errazekoak.
• Erabiltzaileen pribatutasuna zainduko dutenak.
• Erabiltzaileek espazio seguruak direla sentituko dute, espazio horietan errespetu eta tratu ona ematen dizkietelako.
• Erabiltzaileak ustiatuak izango liratekeen inguruneetara bideratzen ez dituzten tresnak ematea: sare sozial digital hobeak tokiko erakundeetan, komunitatetik gertuago sozializatzea bilatzen dutenak, erabiltzailearen dinamika merkantilizatzen duten multinazionalen zerbitzarietako sare sozialak baino.
• Erabiltzailearen erritmoan.

 

Teknologiei eragin gabe eragin al diezaiekegu eraldaketa digitalei?

Bertan, software librea digitalaren aukerak ez baztertzeko tresna bat izan daitekeela aipatu zen, bizitzarekin hain bortitzak ez diren transformazio digitaleko ereduetara proiektatuz.

Software librea ez da inorena, mugimendu bat da, amaigabeki partekatu eta hobetu daitekeen errezeta bat bezalakoa da. Gizarte-bazterketa jasateko arriskuan dauden erabiltzaile askok eta Hirugarren Sektore Sozialeko eragileek eskura dituzten tresna horien onura jaso dezakete.

Gainera, softwarea auditatzeko aukerak teknologia etikoagoa garatzea eragin dezake, gizarte-bazterketako arriskuan dauden pertsonentzat eragin kaltegarri txikiagoa izango duena.

Baina, software librea alternatiba gisa pentsatu ahal izateko, beharrezkoa da:

• Bestelako aukerak badaudela jakitea. Gailu eta tresna digitalen erabileraren eta hartzen ditugun erabakien kontzientzia falta da.

o Alternatibak ez ezagutzea arrakala digitala da Hirugarren Sektore Sozialeko eragileentzat?

Alfabetatu egin behar dugu, aukera guzgtiak ulertuta. Erakunde publikoek alfabetatze horren bermatzaile izan beharko lukete. Zergatik ez dute software librearen aldeko apustua egiten?

Espazio horretan adierazi zuten Hirugarren Sektore Sozialean hausnarketa egin behar dela, ez dela gaia alde batera utzi behar eta kode etiko digital bat izateko lan egin behar dela. Sektoreak bereziki zaindu behar ditu “desplazatu digitalak”, eta mundu digitalean sartzeko bideak garatu behar ditu, eta prestakuntza funtsezkoa da.

 

Nork gidatu behar du nahi dugun eraldaketa digitalerako bidea?

Topaketa honetan hiru ildo landu ditugu: indarkeriak, arrakalak eta teknologiak, baina ez dira lerro isolatuak, eta ez dugu beti guztietan aldi berean lan egiteko aukerarik izango, baina egia da gurutzatuz joango direla. Beste digitalizazio-eredu baterantz igarotzea dagoeneko hasi den prozesua da, eta horretan eragile gisa ikusi behar dugu geure burua, eta ez erabiltzaile gisa erakunde publiko eta pribatu guztiak.

Gainera, topaketa honetan hitz egin dugunak zerikusi handia du Europar Batasuneko Eskubide Digitalen Adierazpenarekin:

 

1// Pertsonak erdigunean

2// Elkartasuna eta inklusioa

3// Aukeratzeko askatasuna

4// Parte hartzea

5// Babesa (pribatutasuna) eta segurtasuna

6// Iraunkortasuna

Bilboko Udala eta SSI-ren aurkezpenak

Donestech eta Sareguneren aurkezpenak